Dr Piotr Suda - o historii i sylwetkach ordynatorów Oddziału Chorób Dziecięcych Szpitala im. Przemysła II w Kaliszu

9 listopada 2023 r. w sali Państwowego Archiwum w Kaliszu dr Piotr Suda wygłosił wykład na temat historii i sylwetek ordynatorów Oddziału Chorób Dziecięcych Szpitala im. Przemysła II w Kaliszu. Dr Piotr Suda to wieloletni ordynator, obecnie kierownik Oddziału Chorób Dziecięcych Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. Ludwika Perzyny w Kaliszu, prezes Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego.

 Tematyka wykładu i jego atrakcyjność spowodowała, że spotkanie zgromadziło liczne grono osób. Wykładu wysłuchali między innymi: prof. UK dr hab. n. med. Andrzej Wojtyła, rektor Uniwersytetu Kaliskiego, dr Marek Szponder, Adam Borowiak, emerytowany dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka w Kaliszu, dr Krystian Bedyński, Kazimierz Wiktorowicz, prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Kaliszu, Leszek Ziąbka, radny miejski, Elżbieta Stadtmüller, Dariusz Trenkler, najbliższa rodzina prelegenta: córka Joanna Suda-Janik wraz z synem Karolem, uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego im. A. Asnyka w Kaliszu wraz z dyrektorem Urszulą Janczar oraz uczniowie Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu z nauczycielem Bogumiłą Bielak.

  Sylwetkę prelegenta przybliżyła dr Grażyna Schlender, dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu. Dr Piotr Suda jest lekarzem pediatrą. Jego pasje to: fizyka, matematyka i gra w szachy. Gry w szachy nauczył się od swojego ojca Józefa Sudy, żołnierza Armii Krajowej. Dr G. Schlender wyjaśniła, że nie bez przyczyny na zaproszeniu na wykład umieszczono zdjęcie szpitala im. Przemysława II. Nad jego budową w latach 1932-1938 czuwał Komitet Budowy Międzykomunalnego Związku Szpitali, na czele którego stał Mieczysław Jałowiecki, właściciel majątku w Kamieniu. Znany z tego, że to właśnie on kupił do Polski Westerplatte. W 2022 r. jego szczątki zostały sprowadzone do Polski z Anglii i zostały złożone na Cmentarzu Centralnym Srebrzysko w Gdańsku.

   Dr P. Suda rozpoczął wystąpienie od przybliżenia historii szpitalnictwa kaliskiego, w którym istotną rolę odegrał Szpital św. Trójcy. Następnie omówił proces budowy nowego szpitala, który został zaprojektowany w stylu modernistycznym, w którym liczyła się głównie funkcjonalność. Początkowo placówka obrała imię Przemysława II a później Przemysła II.

                                           Ordynatorzy okresu międzywojnia

       Pierwszym ordynatorem tamtejszego Oddziału dla Dzieci był dr Julian Gruner. Urodził się on w Wisztyńcu w obwodzie grodzienieckim. Był nie tylko lekarzem, ale także bardzo uzdolnionym sportowcem. Należał do pierwszej polskiej reprezentacyjnej drużyny hokejowej. Zdobywał też medale w konkurencjach lekkoatletycznych jak skok wzwyż i  rzut oszczepem. Początkowo pracował w Klinice Chorób Dziecięcych w Warszawie. Do Kalisza przeniósł się w 1931 r. Od 1 stycznia 1937 r. objął stanowisko ordynatora Oddziału Dziecięcego w kaliskim szpitalu. W 1939 r. został wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną i został wywieziony do obozu w Starobielsku.  Po wojnie przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż został uznany za osobę zaginioną. Stąd sąd orzekł o jego śmierci. Datę zgonu określono na dzień 9 maja 1945 r. W latach 90. XX w. wyszło na jaw, że został zamordowany w Charkowie przez NKWD. 18 września 1993 r. prezes Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego dr Zbigniew Kledecki odsłonił w holu Oddziału Dziecięcego kaliskiego szpitala tablicę upamiętniającą dr. Juliana Grunera.

                                 Oddział i  ordynatorzy okresu powojennego

    Po wojnie, przez pierwszy rok oddziałem kierowała dr Felicja Paciorkowska, którą 1 maja 1946 r. zastąpił dr Władysław Fisz, pochodzący z Aleksandrowa Kujawskiego. Bardzo kochał dzieci i był przez nie lubiany. Był także skrzypkiem i pianistą. Początkowo pracował w Koźminku i Liskowie. Jego pierwszą asystentką na oddziale kaliskiego szpitala była dr Barbara Suda, która otrzymała od niego wagę niemowlęcą firmy Seca. Warunki lokalowe były bardzo trudne. Oddział mieścił się na strychu budynku, a dzieci chorowały na choroby zakaźne: błonicę, ciężkie biegunki, gruźlicę. Dr Fisz zorganizował oddział izolacyjny. Był aktywny zawodowo do 1960 r.

    W latach 1960-1969 oddziałem kierowała dr Irena Ptasiewicz - Wyrzykowska, pochodząca z woj. kieleckiego. Była absolwentką Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. Wcześniej pracowała w Zabrzu, Klinice Chorób Dziecięcych Śląskiej Akademii Medycznej i w Skarżysku Kamiennej. Zorganizowała m. in. przeniesienie oddziału ze strychu do pomieszczeń zwolnionych przez oddział zakaźny. Wyszkoliła 10 lekarzy padiatrów, z których 4 objęło stanowiska ordynatorskie w przyszłości.

    Od 1970 r. do 1994 r. pracą kaliskich pediatrów w szpitalu kierował dr Stanisław Szponder. Wielce zasłużony dla Kalisza lekarz, pochodzący z Baranowic (woj. nowogródzkie) W czasie II wojny światowej został zesłany do ZSRR. W 1952 r. zdobył dyplom lekarza na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1958-1970 pracował w Białogardzie. 15 marca 1970 r. w wyniku konkursu objął stanowisko ordynatora Oddziału Dziecięcego Szpitala Miejskiego w Kaliszu. Dzięki jego działaniom zmniejszyła się umieralność niemowląt. Wyszkolił kilkunastu specjalistów pediatrii. Pasjonował się pisarstwem opowiadań i bajek dla dzieci. Był inicjatorem Wojewódzkiego Związku Sybiraków w Kaliszu i jego pierwszym prezesem. W 2003 r. uhonorowano go odznaką Zasłużony dla Miasta Kalisza. Nadano mu także Order Uśmiechu. Dr S. Szponder był mistrzem dr. P. Sudy, którego tenże zastąpił na stanowisku ordynatora w 1995 r. W 1997 r. prowadzony przez niego oddział zdobył I nagrodę w akcji „Szpital bez łez”. W dniu 1 marca 2011 r. Oddział Chorób Dziecięcych został przeniesiony do budynku Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. Ludwika Perzyny przy ul. Poznańskiej.

   Organizatorem prelekcji było: Archiwum Państwowe w Kaliszu, Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Archiwaliów, Stowarzyszenie Archiwistów Polskich Oddział w Kaliszu.

(grz)

Oprac. w oparciu o APK, foto: APK