Ustrój niepolityczny

 Intercyza to jedno z tych trudnych słów, które wyjątkowo jest bardziej zrozumiałe, niż jej poprawna i oficjalna nazwa czyli  umowa majątkowa małżeńska. To właśnie przez zawarcie intercyzy można ustanowić nowy ustrój. A dokładniej umowny ustrój majątkowy małżeński. Czyli mówiąc po ludzku rozdzielność majątkową. W podstawowej wersji rozdzielność majątkowa skutkuje tym, że każdy z małżonków zachowuje majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa, jak i majątek nabywany później. Każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby byli w określonych częściach współwłaścicielami składników majątkowych.

  Natomiast w przypadku zawarcia małżeństwa bez zawierania umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową, powstaje ustawowy ustrój majątkowy – czyli wspólność ustawowa małżeńska (współwłasność łączna), obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. W ten sposób powstaje majątek wspólny. Skutek jest taki, że w jednym małżeństwie mogą istnieć 3 majątki: majątek osobisty żony, majątek osobisty męża, majątek wspólny małżeński. 

  Do majątku osobistego wchodzą, przedmioty nabyte przed ślubem, przedmioty nabyte przez dziedziczenie, prawa osobiste, prawa autorskie itp. prawa, środki z odszkodowania za uszkodzenia ciała lub rozstrój zdrowia, nagrody za osobiste osiągnięcia, przedmioty nabyte w zamian za składniki majątku osobistego. 

  A co wchodzi do majątku wspólnego? Będą to w szczególności: wynagrodzenie za pracę każdego z małżonków i dochody z innej działalności zarobkowej, dochody z majątku wspólnego i osobistego (np. czynsz z wynajmu mieszkania), środki zgromadzone na funduszu emerytalnym i składki zaewidencjonowane na subkoncie emerytalnym. Oczywiście przedmioty kupione za wspólne pieniądze są majątkiem wspólnym. I nie jest ważne czy np. jako właściciel samochodu jest wpisany jeden z małżonków. Wszystko co zostało kupione w czasie trwania małżeństwa i ze środków wspólnych objęte jest wspólnością małżeńską. Warto wiedzieć, że np. spółka zarejestrowana na jednego z małżonków jeśli powstała w czasie trwania małżeństwa i ze wspólnych środków, przy podziale majątku, powinna być zaliczona do majątku wspólnego.
Ponieważ życie lubi realizować scenariusze, które nigdy miały nie nastąpić, to również ustroje majątkowe mogą się kończyć albo zmieniać. Ustrój Ci się nie podoba? To go sobie zmień. Do tego wystarczy zgodny małżonek. Umowę o rozdzielności majątkowej za zgodą obu małżonków można rozwiązać. Wówczas powstanie wspólnota małżeńska. Natomiast w czasie trwania wspólnoty można w każdym czasie umownie ustanowić rozdzielność poprzez zawarcie „intercyzy”. 
Jeśli nasz małżonek nie jest skłonny do współpracy, to konieczne jest orzeczenie sądu. Z wnioskiem o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej można wystąpić w czasie trwania małżeństwa. Co ciekawe, w wyjątkowych przypadkach można domagać się, aby sąd ustalił rozdzielność z datą wsteczną. Rozdzielność majątkowa powstaje również, a właściwie to przede wszystkim, w przypadku orzeczenia przez sąd rozwodu albo separacji. Tak samo będzie w przypadku ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków lub ogłoszenia upadłości przez jednego z małżonków.
Po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, majątek małżeński staje się majątkiem, w którym małżonkowie co do zasady mają równie udziały (współwłasność ułamkowa). Dopiero wówczas, można domagać się podziału tego majątku. Najlepiej zrobić to za porozumieniem stron przed notariuszem. W innym przypadku pozostaje batalia sądowa, ale to już opowieść na inną, czasem bardzo burzliwą historię.

Adw. Dawid Wosiek